Τρίτη 27 Ιουλίου 2010

Αφιέρωμα Sea Kayaking - Μέρος 4ο

ΜΑΝΑΤΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ. Τεχνικός του ΟΤΕ στο Καστέλι Κισσάμου ( Νομός Χανίων ) . 42 ετών . Έκανε με καγιάκ το γύρο της Κρήτης το 1999 . Το 2000 έκανε με καγιάκ τον γύρο της Πελοποννήσου . Το 2001 έκανε τον γύρο των ελεύθερων ακτών της Κύπρου . Το 2002 διέσχισε με καγιάκ την απόσταση Αλεξανδρούπολη μέχρι τον Σχινιά (Αττική ) πλέοντας κοντά στην ξηρά και κωπηλατώντας 10 ώρες ημερησίως . ( ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ 14-7-2002 )

Αυτή η σύντομη αναφορά στο "Λύχνο του Διογένους", ένα οικολογικό τεφτέρι θα το έλεγα, που όπως λέει ο συγγραφέας του "είναι ένας κατάλογος όλων των προσώπων που ξεχωρίζουν απο το πλήθος επειδή κάνουν κάτι ( με πρόθεση να ωφελήσουν την κοινωνία ) χωρίς να έχουν κάποιο άμεσο χρηματικό ώφελος ή επειδή έχουν κάποιες ασυνήθιστες ικανότητες . Όπως δηλώνει ο τίτλος , ο Λύχνος ΨΑΧΝΕΙ . Ψάχνει μέσα στο σκοτάδι και την παρακμή για να βρεί πόσοι απόμειναν να φυλάγουν Θερμοπύλες", μου κίνησε την περιέργεια. Μα ποιός είναι αυτός που έκανε τόσες διασχίσεις στις ελληνικές θάλασσες και δεν τον γνωρίζουμε;

Στο διαδίκτυο όσο κι αν έψαξα δεν βρήκα παρά ένα άρθρο στην τοπική ιστοσελίδα της Κισσάμου, που είχε κάποιες πληροφορίες για τα ταξίδια αυτά, αλλά εκεί υπήρχε και το e-mail του Μανατάκη και τι το καλύτερο, απ' το να επικοινωνήσω μαζί του, να μου τα διηγηθεί κι από πρώτο χέρι.
Κάποιοι ισχυρίζονται πως από μακριά δε μπορείς να επικοινωνήσεις πραγματικά με τον άλλο, ιδίως αν δεν τον γνωρίζεις, αλλά αυτό σίγουρα δεν ισχύει στην περίπτωση του Κώστα...
Να τι μου έγραψε, απαντώντας στο ενδιαφέρον μου για τα κατορθώματά του, μια δεκαετία πριν... όταν κι εγώ έκανα τα πρώτα βήματά μου ή καλύτερα τις πρώτες κουπιές μου στο ποτάμι...

Αγαπητέ φίλε Νίκο

Ήταν έκπληξη το μήνυμα σου και ταυτόχρονα χάρηκα για τις δραστηριότητές σου, επισκέφτηκα τα ιστολόγια και είδα ότι έχεις το καγιάκ στο αίμα σου... Ζηλεύω τα ποτάμια και την καταπληκτική φύση που έχετε εκεί σε αυτά τα μέρη της Ελλάδας, εδώ στην Κρήτη δυστυχώς δεν έχουμε τα ποτάμια για να ασχοληθούμε με το καγιάκ ποταμού... Όμως σε όποια γωνιά της χώρας κι αν ζει κάποιος υπάρχουν πάντα προϋποθέσεις για σπορ που μας φέρνουν σε άμεση επαφή και σχέση με το φυσικό περιβάλλον...


Με το καγιάκ ασχολήθηκα για πρώτη φορά το 1999 στα 39 μου χρόνια... μια χειμωνιάτικη μέρα στο μαγαζί ενός φίλου με είδη καταδύσεων χαζεύαμε στον τοίχο τον χάρτη της Κρήτης όταν έπεσε η φράση...."πως θα ήταν άραγε να πάρουμε το κανό - ένα παλιό τουριστικό που υπήρχε εκεί μέσα -και να γυρίσουμε την Κρήτη γύρω γύρω;

Το είπαμε περισσότερο στα αστεία, αλλά εμένα κάτι με διαπέρασε εκείνη την στιγμή... κι έτσι λίγους μόλις μήνες αργότερα, βρισκόμουν στην Αθήνα όπου πριν μου πουλήσει το καγιάκ θαλάσσης ο καταστηματάρχης με πήγε στην Λούτσα και με έβαλε σε ένα καγιάκ ποταμού για πρώτη φορά για να δει αν μπορούσα να τα καταφέρω, ενώ παράλληλα μου είπε και μερικά μυστικά.... αφού είδε ότι πέρναγα το ''τεστ" τότε μου πούλησε το καγιάκ...


Λίγες μέρες αργότερα το παραλάμβανα από το καράβι στην Σούδα και το απόγευμα της ίδιας μέρας ήμουν στο νερό με πλήρη άπνοια... Απογοητεύτηκα όταν έφαγα τις πρώτες τούμπες και δεν μπορούσα να ξαναμπώ μέσα... υπήρχε μια τεχνική με ένα "γάντι" που φούσκωνε και το περνούσα μέσα στο κουπί, κατόπιν στήριζα την μια άκρη του κουπιού στο καγιάκ και την άλλη με το "φουσκωμένο γάντι" στην θάλασσα και έμπαινα πάλι μέσα, πράγμα όμως που δεν μπορούσα να πετύχω μιας και στην τελική έτρωγα ανατροπή πάλι....




Παρ όλα αυτά τις επόμενες δυο τρεις μέρες ξεκίνησα... κόντρα σε καιρούς που λύσσαγαν ξεκίνησα ένα πρωί και φτάνοντας στο νησάκι της Γραμβούσας, δυτικά στο πρώτο ακρωτήρι της Κρήτης άκουσα τον γέρο ψαρά που περίμενε δυο μέρες μην μπορώντας να γυρίσει από την φουρτούνα να μου λέει..."δεν φοβάσαι τον θεό;"
Ίσως εκεί συνειδητοποίησα για πρώτη φορά τι πάω να κάνω, ήταν μόλις η πρώτη μέρα....οι μέρες πέρναγαν κι εγώ εξοικειωνόμουν καθημερινά, τα πάντα άλλαζαν την κάθε στιγμή... τόποι, καιροί, άνθρωποι... και μπροστά πάντα το άγνωστο... μέχρι που 28 μέρες αργότερα αντίκρισα πάλι τον κόλπο της Κισσάμου.... με περίμεναν όλοι οι φίλοι και συγγενείς... μια τελευταία κουπιά και έπιασα έξω στην άμμο... με πήραν τα κλάματα...

Ο Κώστας Μανατάκης στα Μάταλα, κατά τη διάρκεια του γύρου της Κρήτης

Τις επόμενες μέρες όλα ήταν παράξενα... έβλεπα πάλι τα ίδια πράγματα... και τότε κατάλαβα πως είχε γίνει απλά μια αρχή...


Την επόμενη χρονιά η Πελοπόννησος... Πήρα το καράβι από το Καστέλι Κισσάμου βγήκα βράδυ στο Γύθειο και εκεί ακριβώς έξω από την πόρτα του καραβιού έστησα το αντίσκηνο μου... το πρωί τα μάζεψα και έριξα το καγιάκ στην θάλασσα... η χαρά άρχιζε πάλι... 26 μέρες την αρκετά μεγαλύτερη Πελοπόννησο...

Περνώντας τον Ισθμό της Κορίνθου, στο γύρο της Πελοπονήσσου το 2000.


Την επόμενη χρονιά, το 2001, έκανα το ίδιο ακριβώς στην Κύπρο... Αντίσκηνο στο λιμάνι της Λεμεσού... έφτασα στην γραμμή των κατεχόμενων… αν προχωρήσεις θα σου ρίξουν μου είπαν οι φρουροί εκεί... πλήρωσα ένα φορτηγάκι και με μετάφερε στην άλλη άκρη των κατεχόμενων και γύρισα από εκεί προς Λεμεσό κι έτσι ολοκλήρωσα την ελεύθερη Κύπρο...


Το 2002 είχε σειρά Αλεξανδρούπολη - Σχοινιάς... 25 μέρες 800 τόσα μίλια...μια μαγική διαδρομή στα πόδια της Χαλκιδικής με χιλιάδες εναλλαγές στο φυσικό περιβάλλον... 8 ώρες κατά μέσον όρο κουπί την ημέρα, χωρίς η σκέψη να είναι ούτε στιγμή στα χέρια ή στην κούραση... γινόμουν ένα με όλα αυτά που με τριγύριζαν κι εγώ απλά δεν υπήρχα... μόνο τα συναισθήματα...

Aπό τότε φίλε Νίκο δεν ξαναμπήκα στο καγιάκ... το έριξα στο σερφ μετά, στο ποδήλατο, και στην συλλογή, καταγραφή μανιταριών και της άγριας χλωρίδας του νησιού... δοκίμασες ποτέ μανιταροσυλλογή;... έχω πάρει κάτι συγκινήσεις εκεί φίλε Νίκο που είναι αδύνατον να στις περιγράψω....άσε δε την περιπλάνηση στα δάση... 4ώρες, 6 ώρες απίστευτη επαφή με την φύση, απίστευτες συγκινήσεις και φοβερή άσκηση (θα στα πω κι από κοντά αυτά)...

Τώρα είμαι πια στα γεμάτα 49 και πάντα σε μια γωνιά του μυαλού μου υπάρχει κάτι που ανά πάσα στιγμή μπορεί να αφυπνιστεί... μια καινούργια διαδρομή η ίσως πάλι ξανά ο περίπλους της Κρήτης.... αν δεν είχα τις άλλες δραστηριότητες θα το είχα κάνει ήδη... αλλά στην ζωή μου αφήνω να έρχονται μόνα τους όλα... έτσι όπως έγινε εκείνο το κλικ εκείνο το χειμωνιάτικο πρωινό στο μαγαζί του φίλου μου το Μανόλη...

Ότι σου έγραψα ήταν τελείως αυθόρμητο....αν θέλεις να με ρωτήσεις κάτι πάνω σε αυτά πολύ ευχαρίστως να σου γράψω... μην το θεωρήσεις υποχρέωση απέναντι μου να γράψεις το άρθρο που λες... για να είμαι ειλικρινής προτιμώ να μένω στην σκιά... άλλωστε το ξέρεις καλά εσύ... αυτά που παίρνεις εκεί μέσα δεν μεταδίδονται με κανένα μέσον, μόνο όσοι τα ζουν... και μόνο έτσι ο άνθρωπος καταλαβαίνει τον πραγματικό του σκοπό... όταν ενώνεται με την φύση και χάνει τον εαυτό του μέσα της...

Εύχομαι να είσαι πάντα γερός να οργώνεις ποτάμια και θάλασσες

Καλό βράδυ
Κώστας

Σ' ευχαριστώ φίλε Κώστα...

Τι λέτε κι εσείς φίλοι μου; Εύχομαι αυτή η ιστορία να σας κάνει να ονειρευτείτε και να αποφασίσετε κι εσείς το ταξίδι σας. Μπορεί τα μοναχικά ταξίδια του Κώστα Μανατάκη να μην φαντάζουν μεγάλα ή δύσκολα, μπροστά στις μεγάλες διάπλους των ωκεανών, αλλά είναι εξίσου σαγηνευτικά και εξόχως δελεαστικά. Τι περιμένετε λοιπόν; 

Σχετικά Άρθρα
Αφιέρωμα: Sea Kayaking - Μέρος 1ο - Ιστορία - Τύποι καγιάκ
Αφιέρωμα: Sea Kayaking - Μέρος 2ο - Το θαλάσσιο καγιάκ στην Ελλάδα
Αφιέρωμα: Sea Kayaking - Μέρος 3ο - Οι πρώτες θαλάσσιες διασχίσεις




Παρασκευή 23 Ιουλίου 2010

Κάθε χρόνο, στο International Whitewater Wall of Fame, προβάλονται οι "πρεσβευτές" των σπορ του άγριων νερών. Άνθρωποι που με τη δράση τους προώθησαν το σπορ. Πιονέροι, εξερευνητές, αθλητές, αλλά και γενικότερα υποστηριχτές του αθλήματος, επιλέγονται μέσα από τους καλύτερους και βραβεύονται - κάποιοι μετά θάνατον - γιατί η παρουσία τους και η συμβολή τους στο άθλημα είναι ιδιαίτερα μεγάλη.

Ακολουθεί η επίσημη δημοσίευση



Five Individuals from Five Countries Chosen by International Electorate



(Gatlinburg, TN) - The International Whitewater Hall of Fame (IWHOF) Board of Governors has announced its 2010 Inductees. The eldest of this year’s class was born 100 years ago and the five individuals elected hail from as many nations. A celebration of these individuals’ contributions will be held at the 2010 IWHOF Induction Ceremony on September 25, 2010 outside of Washington, DC at the Bretton Woods Recreation Center:


Pioneer - Theo Bock (Germany) was renowned as the country’s first river explorer, an accomplished racer, and the organizer of the first German national championships.


Explorer - Mikey Abbott (New Zealand) is paddling’s first truly global adventurer having completed multi-day self-supported expeditions in all major mountain ranges in the world.

Mikey Abbott


Champion - Michal Martikán (Slovakia) has won more Olympic medals than any other individual in four Olympic Games (2000-08).


Advocates

•Helen Brownlee (Australia) has contributed to the sport at the international level for over 50 years from co-founding the Australian Canoe Federation to contributing to the success of canoeing at the 2000 Sydney Olympics.


•Risa Shimoda (USA) has been an active river steward and organizer for grassroots advocacy, freestyle paddling, and whitewater park promotion.


“We are extremely proud to have an opportunity to honor these paddlers,’ notes Ed Council, Chief Executive Officer for the Paddlesports Industry Foundation. “This group, as in the past, represents heroes we know, or should get to know due to the their tremendous drive and dedication to the treasures humans can find only on rivers.”


The International Whitewater Hall of Fame is a program of the Paddlesports Industry Foundation, a 501c3 non-profit organization whose mission is “to recognize and honor individuals who have made significant contributions to whitewater related activities.” IWHOF was founded in 2004 and is endorsed by the International Canoe Federation and International Rafting Federation. Honorees are chosen through nominations submitted through its Affiliates, a screening committee and a body of international electors. IWHOF welcomes the contribution of time, in-kind and financial resources from paddlers, the industry, and members of the public.

Πέμπτη 22 Ιουλίου 2010

Αφιέρωμα Sea Kayaking - Μέρος 3ο

Όπως είπαμε και στην αρχή του αφιερώματος, το kayak επινοήθηκε από τους Εσκιμώους για τις βιοποριστικές ανάγκες του κυνηγιού. Τα πρώτα καγιάκ κατασκευάστηκαν κατά το 500 μ.Χ. (κάποιοι λένε πολύ παλιότερα, απ’ το 2000 π.Χ) με σκελετό από κόκκαλα και επένδυση από δέρματα καριμπού ή φώκιας. Με το λάδι απ’ το δέρμα της φώκιας γινόταν και η αδιαβροχοποίηση, σκάφους και ρούχων του κωπηλάτη. Ήταν ένα ελαφρύ, γρήγορο κι ευέλικτο σκάφος αλλά κυρίως χαμηλό και αθόρυβο, χαρακτηριστικά που το κάνανε ιδανικό μέσο για τον κυνηγό να πλησιάσει τη λεία του, συνήθως φώκιες και θαλάσσιους ελέφαντες. Τα πρώτα καγιάκ έφτασαν στην Ευρώπη από Ολλανδούς φαλαινοθήρες που κυνήγαγαν γύρω απ’ τη Γροιλανδία, το 1600 μ.Χ.


Το Rob Roy

Πατέρας του καγιάκ ως σκάφος αναψυχής και ταξιδίου θεωρείται ο Βρετανός John McGregor, ο οποίος το 1865 σχεδίασε και κατασκεύασε το «Rob Roy» το πρώτο καγιάκ για ταξίδι και όχι για κυνήγι. Βασίστηκε μεν στο αυθεντικό σχέδιο, φτιάχνοντας ένα καγιάκ μήκους 4.5μ, αλλά το τροποποίησε αρκετά, εξοπλίζοντάς το και με αρκετά πρόσθετα, όπως πανί, αλλά και μια μικρή τέντα με σίτα για τα κουνούπια, που του επέτρεπε να κοιμηθεί στο σκάφος. Ο McGregor ξεκίνησε κατεβαίνοντας τον Τάμεση, για να συνεχίσει το ταξίδι του στα ποτάμια και τις λίμνες της Ευρώπης, προκαλώντας το ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για το καγιάκ και ξεκινώντας έτσι μια νέα εποχή για το καγιάκ.

John McGregor in Rob Roy

Η διάσχιση του Ατλαντικού από τον Franz Romer το 1929.

Η πρώτη διάσχιση της Μάγχης με καγιάκ έγινε το 1909, ενώ το 1929, ο 29χρονος Γερμανός Franz Romer, έκανε την πρώτη διάσχιση του Ατλαντικού, ξεκινώντας από τη Λισαβόνα της Πορτογαλίας και φθάνοντας μετά από 4000 ναυτικά μίλια στο Πουέρτο Ρίκο. Ο Romer γέμισε το 6.5 μέτρων τροποποιημένο Klepper του, απ’ άκρη σ’ άκρη με προμήθειες, ενώ είχε διαμορφώσει και μια υπερυψωμένη θέση από την οποία κωπηλατούσε, αλλά κυρίως ταξίδευε με το πανί που είχε ενσωματώσει στο καγιάκ. Κοιμόταν καθιστός σε αυτή τη θέση, φορώντας μια αυτοσχέδια ποδιά, που κάλυπτε όλο του το σώμα. Το δυσκολότερο μέρος της διάσχισης του Ατλαντικού ήταν οι 56 συνεχόμενες μέρες στον ωκεανό, μεταξύ Κανάριων νήσων και Παρθένων νήσων.

Franz Romer

Μετά από έξι βδομάδες ξεκούρασης στις Παρθένους νήσους, συνέχισε το ταξίδι του μέχρι το Πουέρτο Ρίκο. Η απόφασή του να συνεχίσει το ταξίδι του κατά μήκος της Αμερικανικής ακτής, μέχρι τη Νέα Υόρκη ήταν δυστυχώς μοιραίο. Ο Romer έχασε για μία ώρα την μετεωρολογική προειδοποίηση για τυφώνα και ενώ είχε αντιμετωπίσει δύο τυφώνες στο ταξίδι του ως τότε, ο 3ος ήταν μοιραίος. Κανένα ίχνος του δεν βρέθηκε.
Αν λάβει κανείς υπόψη του τα όργανα ναυσιπλοϊας της εποχής (πυξίδα, εξάντα, βαρόμετρο και κυάλια), η διάσχισή του Ατλαντικού απ’ τον Franz Romer to 1929, θεωρείται ακόμα και τώρα η μεγαλύτερη αποστολή sea kayak της μοντέρνας εποχής.

Αυτός που επηρέασε περισσότερο απ’ όλους τις μετέπειτα αποστολές με καγιάκ, ήταν ο Γερμανός Hannes Lindemann, ο οποίος το 1956 επανέλαβε το διάπλου του Ατλαντικού, από Κανάριες Νήσους στις Μπαχάμες. Τις περιπέτειές του που κράτησαν 72 μέρες τις περιέγραψε στο βιβλίο «Alone at Sea» μεταφέροντας το μικρόβιο της περιπέτειας στο ευρύτερο κοινό.

Peter Bray

Το 2001, ο Βρετανός Peter Bray έγινε ο πρώτος που ολοκλήρωσε τη διάσχιση του Ατλαντικού με καγιάκ, αλλά διαλέγοντας τη δύσκολη ρότα αντίθετα στα ρεύματα. Ξεκινώντας απ’ το Newfoundland στο Καναδά, έφτασε στις ακτές της Ιρλανδίας μετά από 76 μέρες.

Ed Gillet

Ανάλογης σοβαρότητας ταξίδι ήταν αυτό που έκανε ο Ed Gillet, το 1987, όταν έφυγε απ’ το Monterey της Καλιφόρνια για να διασχίσει με το καγιάκ του 2200 μίλια στην ανοικτή θάλασσα του Ειρηνικού, μέχρι το νησί Μaui στην Χαβάη. Με ελάχιστη (λόγω έλλειψης αέρα) χρήση του πανιού του, χωρίς επικοινωνία με τον κόσμο (αφού έχασε τον ασύρματό του τη 2η εβδομάδα) και μόλις 4 μέρες αφού του τελείωσαν τα τρόφιμα!

Oscar Speck. 50.000 χλμ ποταμών και θάλασσας απ’ τη Γερμανία στην Αυστραλία. 1932-1939.

Λίγα χρόνια μετά τον Franz Romer, ένας ακόμα Γερμανός ξεκινά ένα μεγάλο ταξίδι με sea kayak. O 25χρονος Oscar Speck, πεπειραμένος καγιάκερ και μηχανικός στο επάγγελμα, αλλά χτυπημένος απ’ τη μεγάλη οικονομική ύφεση στη Γερμανία, αποφασίζει το 1932 να πάει στη Κύπρο, να δουλέψει στα μεταλλεία χαλκού. Αντί να ακολουθήσει την πεπατημένη, ο Oscar αποφασίζει να ταξιδέψει με το πτυσσόμενο καγιάκ του, διαπλέοντας το Δούναβη, προς τη Μαύρη Θάλασσα και τη Μεσόγειο, σταματώντας στα μέρη που πέρναγε και γνωρίζοντας λαούς, ήθη κι έθιμα, με κάποιες δόσεις περιπέτειας.


Φτάνοντας στη Κύπρο, αποφάσισε να μην μείνει τελικά για δουλειά, αλλά να συνεχίσει να ταξιδεύει, γνωρίζοντας τον κόσμο. Από τη Κύπρο πέρασε στη Συρία, αλλά δεν πήρε τη συνήθη ναυτική οδό μέσω της διώρυγας του Σουέζ. Επιβιβάστηκε στο λεωφορείο που μέσα απ’ την έρημο τον μετέφερε στο Μασκέν, στις όχθες του Εφράτη. Εκεί, ξαναμπήκε στο καγιάκ του και έπλευσε μέχρι τον Ινδικό ωκεανό, για να συνεχίσει το ταξίδι του προς Ινδονησία, Νέα Γουϊνέα και ύστερα από πολλές περιπέτειες να φτάσει μετά από 5 χρόνια στην Αυστραλία. Η τραγική ειρωνία ήταν πως (όπως στην ιστορία του Αυστριακού Heinrich Harrer – Επτά χρόνια στο Θιβέτ) μόλις έφτασε στην Αυστραλία συνελήφθη, μια και μόλις την προηγούμενη εβδομάδα είχε ξεσπάσει ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος.


Την πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία του Οscar Speck μπορείτε να διαβάσετε (στ’ αγγλικά) εδώ
Nordkapp.

Μπορεί η απόσταση των 480 ναυτικών μιλίων ή η διάρκεια του ενός μηνός αποστολή των 4 Βρετανών στη βόρεια Νορβηγία, το 1975, να μην εντυπωσιάζουν, συγκρινόμενα με τις παραπάνω επικές διασχίσεις, αλλά οι συνθήκες που αντιμετώπισαν τα μέλη της αποστολής, από το Bodo της Νορβηγίας στο Nordkapp, το βορειότερο ακρωτήριο της Ευρώπης, στη θάλασσα Barrents, ήταν πολύ δύσκολες. Το βασικότερο που προέκυψε απ’ την αποστολή αυτή, ήταν το νέο καγιάκ από fiberglass που σχεδιάστηκε και κατασκευάστηκε από τον Frank Goodman για την αποστολή αυτή και το οποίο ήταν κατά πολύ επηρεασμένο από το πρωτότυπο καγιάκ των εσκιμώων που είχε φέρει λίγα χρόνια νωρίτερα στην Αγγλία, ένας σπουδαστής που πήγε να μελετήσει τους Εσκιμώους στο Innuit.

Το αυθεντικό καγιάκ εσκιμώου που έφερε απ' τη Γροιλανδία ο Talor και το πρώτο τουριστικό καγιάκ που έφτιαξε ο Goodman


To Nordkapp


Με τα Nordkapps ο Goodman και τρεις ακόμη καγιάκερς έκαναν την πρώτη διάσχιση του διαβόητου Cape Horn, του νοτιότερου ακρωτηρίου της Αμερικανικής ηπείρου, το 1977, αντιμετωπίζοντας πολύ δύσκολα νερά.

Τα ταξίδια του Paul Caffin

Ο Νεοζηλανδός Paul Caffin είναι ακόμη ένας ανήσυχος sea kayaker. To 1978 έκανε με το καγιάκ του το γύρο του νότιου νησιού της Νέας Ζηλανδίας και από τότε ξεκίνησε να «γυρνάει»… Βόρειο νησί Νέας Ζηλανδίας, Ιαπωνία, Μεγάλη Βρετανία (2200 ναυτ. μίλια – 85 μέρες), αλλά ο γύρος που τον έκανε διάσημο ήταν αυτός της Αυστραλίας, το 1982. 9420 ναυτικά μίλια που τα διέσχισε μονάχος σε 360 μέρες.


Στο ταξίδι αυτό αντιμετώπισε πολλές αντιξοότητες, από τυφώνες και μεγάλα κύματα, μέχρι καρχαρίες, κροκόδειλους και τροπικά φίδια. Η μεγαλύτερη όμως δυσκολία ήταν οι βραχώδεις ακτές Zuytdorp Cliffs, στη δυτική Αυστραλία, όπου αν παρασυρόταν απ’ τα κύματα που σφυροκοπούσαν τα συνεχόμενα ψηλά βράχια τον περίμενε βέβαιος θάνατος. Για να περάσει αυτό το πάνω από 100 μίλια επικίνδυνο κομμάτι της ακτής, ο Caffin κωπηλατούσε συνεχώς για 34 ώρες, παίρνοντας φάρμακα για να μη κοιμηθεί. Το ταξίδι του αυτό περιγράφεται στο βιβλίο ‘The Dreamtime Voyage’

 Zuytdorp Cliffs

Τα ταξίδια του Paul Caffin συνεχίστηκαν, το ίδιο εντυπωσιακά και εξωτικά. Γύρος της Ιαπωνίας το 1985 (4400 μίλια σε 112 μέρες), Αρκτικός κύκλος το 1991. Σ’ αυτό το ταξίδι των 4400 μιλίων, που κράτησε τρία αρκτικά καλοκαίρια, ο Caffin επέστρεψε στους γνώριμους κινδύνους από πολικές αρκούδες και άλλους αρκτικούς «κυνηγούς» αλλά και συνάντησε τους απόγονους των πρώτων Εσκιμώων Innuit απ’ τους οποίους κατάγεται το καγιάκ.

Πηγές:
Chronology of Sea Kayak Expeditions
The 10 All-time Greatest Sea Kayaking Expeditions

Στο επόμενο: Κώστας Μανατάκης. Ο πρώτος Έλληνας καγιάκερ - ταξιδευτής.
Σχετικά post:
Αφιέρωμα: Sea Kayaking - Μέρος 1ο
Αφιέρωμα: Sea Kayaking - Μέρος 2ο

Δευτέρα 19 Ιουλίου 2010

Ο Ναυτικός Όμιλος Χανίων κατέλαβε την πρώτη θέση στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα σπριντ στο Σχινιά. Δωδέκατη η Ντάμπου στο Παγκόσμιο εφήβων – νεανίδων


Ο Ν.Ο.Χ. συγκέντρωσε 17 χρυσά, 2 ασημένια και 6 χάλκινα μετάλλια και κατέλαβε την πρώτη θέση στο Πανελλήνιο πρωτάθλημα σπριντ που διεξήχθη στην Ολυμπιακή εγκατάσταση Κάνοε Καγιάκ του Σχινιά, από 9 έως 11 Ιουλίου. Την δεύτερη θέση κατέκτησε ο Ναυτικός Αθλητικός Σύνδεσμος με 16 χρυσά, 10 αργυρά και 2 χάλκινα, ενώ τρίτος κατετάγη ο Ιστιοπλοϊκός Όμιλος Θεσσαλονίκης με 12 χρυσά, 9 ασημένια και 6 χάλκινα μετάλλια.


Εξαιρετικές εμφανίσεις πραγματοποιούν οι νεαροί αθλητές του σλάλομ στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα εφήβων – νεανίδων που διεξάγεται στην Γαλλία.
Στο C1 νεανίδων η Αλεξάνδρα Ντάμπου πλασαρίστηκε στην 11η θέση (168.15) στα προκριματικά και προκρίθηκε στα ημιτελικά (τελικά κατέλαβε την 12η θέση  με 192.33). Στο C1 εφήβων ο Γρηγόρης Παπαθανάσης κατέλαβε την 27η θέση στα προκριματικά (120.18) και πήρε κι αυτός την πρόκριση για τα ημιτελικά.


Περισσότερα στο site της Ομοσπονδίας Κανόε Καγιάκ

Αφιέρωμα: Sea Kayaking - Μέρος 2ο


Βάλτε το να παίζει, να σας κρατά παρέα η μουσική
(Yukon River Journey in a kayak – Mr Daniel Halen)

Δεν ξέρω αν επηρέασε καθόλου η προβολή που δέχτηκε το σπορ απ' τα πρωθυπουργικά κατορθώματα (αν και τα τελευταία χρόνια είχαμε αύξηση της προβολής του mountain bike) αλλά αρκετός κόσμος μπαίνει σιγά σιγά στο κόσμο του θαλάσσιου καγιάκ. Με μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο, μπορείς να βρεις εκατοντάδες σελίδες από επιχειρήσεις εναλλακτικού τουρισμού, οι οποίες οργανώνουν μικρές ή μεγαλύτερες εκδρομές με sea kayaks, αρκετές από αυτές μάλιστα δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.

Ένας από τους πρώτους που ασχολήθηκαν με το sea kayak επαγγελματικά είναι ο Rod Feldtmann που δραστηριοποιείται στη Μήλο απ’ το 2000, ενώ αρκετά χρόνια τώρα, ο Παύλος Γεωργιλάς και η Yvonne Walser έχουν δημιουργήσει μια πετυχημένη επιχείρηση στη Κεφαλονιά, οργανώνοντας πολυήμερες διασχίσεις στην Κεφαλονιά, την Ιθάκη, τη Ζάκυνθο και άλλα νησάκια του Ιονίου.

(Φωτό: SeaKayakingKefalonia)

Αλλά δεν είναι μόνο η Μήλος κι η Κεφαλονιά. Σε όποιο νησί και αν πας, όλο και κάποια εταιρεία θα βρεις, που να προσφέρει ανάλογες δραστηριότητες. Λευκάδα, Πάρος - Αντίπαρος, Λέσβος, Κρήτη, Αλόννησος, Πήλιο. Σε όλα αυτά τα μέρη υπάρχει οργανωμένο sea kayak και δυνατότητες τόσο για μονοήμερα ή ολιγοήμερα tours όσο και δυνατότητες ενοικίασης εξοπλισμού.

(Φωτό: SeaKayakingKefalonia)

Όσο και να φαίνεται παράξενο, στη μεγάλη τους πλοιοψηφία, οι εταιρείες αυτές δουλεύουν με ξένους πελάτες. Τουρίστες που έρχονται στην Ελλάδα για να κάνουν sea kayak, είτε αποκλειστικά είτε γεμίζοντας αρκετές μέρες των διακοπών τους. Διαλέγουν μάλιστα το μέρος που θα παραθερίσουν, αποκλειστικά απ' το αν διαθέτει τέτοιου είδους παροχές. Και αντί η επίσημη πολιτεία να σκύψει πάνω απ' αυτό τον ήπιο τουρισμό, να τον προβάλλει και να τον υποστηρίξει, εξακολουθεί να μην τον έχει καν νομιμοποιήσει, κρατώντας όσους κάνουν σχετικές επιχειρηματικές προσπάθειες στό ομιχλώδες τοπίο της ημιπαρανομίας, επιτρέποντας έτσι παράλληλα και την επιβίωση "αλμπάνηδων" στο χώρο (δε σας θυμίζει το τελευταίο λίγο και το χώρο των επιχειρήσεων στα ποτάμια;)

Σιγά σιγά, όλο και κάποιοι Έλληνες ανακαλύπτουν τις χάρες του θαλάσσιου καγιάκ και είτε προμηθεύονται το δικό τους, είτε νοικιάζουν. Συνήθως ένα σκάφος sit on top, που είναι ανοικτό επάνω και εύκολο στη χρήση του. Ούτε ανατροπές, ούτε ειδικούς εξοπλισμούς, ούτε εκπαίδευση. Απλά κάθεσαι πάνω και πας χαλαρά, costa costa. Oι λεγόμενοι Φραπεγιάκερς!


Όχι μην ξεγελιέστε από τη φωτογραφία. Φραπεγιάκερ δεν είναι απλά ένας καγιάκερ που πίνει αμέριμνος τον φραπέ του στη παραλία. Το φραπεγιάκινγκ αποτελεί τη νέα τάξη πραγμάτων και ο φραπεγιάκερ το νέο είδωλο της παραλίας. Ξεχάστε την ξαπλώστρα, τις ρακέτες και τους φρέντο στο διπλανό beach bar. Χτυπήστε ένα φραπέ με σφιχτό αφρό, πάρτε στο άλλο χέρι το κουπί και αφήστε όλα τα μάτια της παραλίας να σας ακολουθούν με ζήλια. Πάμε λοιπόν για φραπεγιάκινγκ!

Υπάρχουν βέβαια και οι κανονικοί sea kayakers, με τα μακριά, στενά, κλειστά επάνω σκάφη, που αρέσκονται σε μεγαλύτερες θαλασσινές διαδρομές κατά μήκος των ακτών, ενώ κάποιοι πιο περιπετειώδεις δοκιμάζουν μικρούς διάπλους, από νησί σε νησί. Αν και κάποιες προσπάθειες που έγιναν για δημιουργία συλλόγων sea kayaks ακολούθησαν σε "επιτυχία και δράση" ανάλογες προσπάθειες στο χώρο των άγριων νερών, αρκετά ήταν τα δημοσιεύματα τα τελευταία χρόνια, για ερασιτεχνικούς διάπλους νησιών.

(Φωτό: K.Mανατάκης)

Άλλοι με δυναμικό και αθλητικό χαρακτήρα, με αντίπαλο την απόσταση και το χρονόμετρο, όπως ο γύρος της Κεφαλονιάς σε μία μέρα από τον Παύλο και τον Σον (σχετικό άρθρο εδώ) ή οι πολυήμερες διασχίσεις του Κώστα Μανατάκη (γύρος Κρήτης, γύρος Κύπρου, γύρος Πελοπονήσσου, Αλεξανδρούπολη – Σχινιάς), 10 χρόνια πριν, όταν το καγιάκ ήταν τελείως άγνωστο και οι καγιάκερς τελείως τρελοί (το 2ο δεν έχει αλλάξει ακόμα…). Για τον πρωτοπόρο Κώστα Μανατάκη σας ετοιμάζω και μια εκτενέστερη αναφορά στη συνέχεια του αφιερώματος.


Άλλοι, με εντελώς τουριστικό χαρακτήρα, διαλέγουν το sea kayak απλά ως μέσο μεταφοράς και αναψυχής, συνδιάζοντας διακοπές, θαλάσσια φύση και άθληση. Ένας απ' αυτούς είναι και ο Ισπανός Manuel Alba Rios, που πέρυσι έφτασε στη Λέσβο, νοίκιασε ένα καγιάκ και πέρασε τις δυο βδομάδες των διακοπών του κάνοντας το γύρο του νησιού, ή οι δικοί μας Μανώλης Σαφός και Θάνος Παναγόπουλος, που αποφάσισαν πρόπερσι να κινηθούν εναλλακτικά και αντί το πλοίο της γραμμής να προτιμήσουν τα καγιάκ τους για διακοπές στις μικρές κυκλάδες.


Ένας αξιοσημείωτος διάπλους του Αιγαίου, από τον Πειραιά μέχρι την Κω και την Τουρκία, έγινε τον Νοέμβριο του 2003, από τους Peter Avery (Aus), Justin Gallager (Aus), Jon Hunter (UK), Nick Cuncliffe (UK) Peter Roscoe (UK) και τον δραστηριοποιούμενο στη Μήλο, Rod Feldtmann (Aus). Διαβάστε περισσότερα εδώ


Χρήσιμοι Σύνδεσμοι:

Αγορά εξοπλισμού: Cannibals
Μαθήματα sea kayak: Παύλος Γεωργιλάς
Websites: Canoe & Kayak, On Kayaks, UK Sea Kayak Guidebook
Βιβλία: Greco: Wild Rivers Of Greece And Turkey Του Franz Bettinger με sea kayaking section. (Υπάρχουν διαθέσιμα βιβλία για όποιον ενδιαφέρεται).


Στο επόμενο: Πρωτοπόροι των διασχίσεων με sea kayak

Προηγούμενα posts: Αφιέρωμα στο Sea Kayaking - Μέρος 1ο. Ιστορία του καγιάκ - Τύποι σκαφών.

Παρασκευή 16 Ιουλίου 2010

Big Water Kayaking video - North Fork of the Payette @ 9000cfs

Δεν μπορώ να μη σας προτείνω να το δείτε... έχει και ζέστη αυτές τις μέρες... μετά χαράς θα μπαίναμε σ' ένα τέτοιο ποτάμι... κι όπου σταματήσουμε...

Video του μηνός στην online έκδοση του Kayak Session Magazine


North Fork of the Payette-FLOOD from EGcreekin on Vimeo.


North Fork of the Payette @ 9000cfs by Evan Garcia

Τρίτη 13 Ιουλίου 2010

Αφιέρωμα: Sea Kayaking - Μέρος 1ο

Καλοκαίρι και στο Καγιακολόγιο ξεκινάμε ένα αφιέρωμα στο Sea Kayaking. Καγιάκ Θαλάσσης λοιπόν κι ας μάθουμε μερικά πράγματα για την ιστορία του, που ξεκινά απ' τους Εσκιμώους.

Το καγιάκ είναι ίσως από τα παλαιότερα πλεούμενα που χρησιμοποιείται ακόμη, μια και που από ευρήματα πιθανολογείται πως χρησιμοποιούταν και πριν από 3000 χρόνια. Ήταν το σκάφος που χρησιμοποιούσαν για το κυνήγι – και κατόπιν για τις μετακινήσεις τους – οι Εσκιμώοι του αρκτικού κύκλου (Αλεούτιοι της Αλάσκα, Ινουιτ του Καναδά, Νορς της Γροιλανδίας, Λάπωνες της Βόρειας Ευρώπης, Κόρυακ και Τσούκτσι της Σιβηρίας).

Η λέξη καγιάκ σημαίνει το σκάφος του κυνηγού ή η εξάρτηση για το νερό και γι αυτό και κατασκευαζόταν όπως ένα κοστούμι, ακριβώς στα μέτρα του αναβάτη-κυνηγού. Όταν ο μικρός εσκιμώος έφτανε στην ηλικία να κυνηγήσει και να οδηγήσει ένα καγιάκ, τότε όλη η οικογένεια μαζί, σαν σε τελετουργικό, θα κατασκεύαζε το καγιάκ του.

Οι εσκιμώοι είχαν εξελίξει κάποια ειδικά ρούχα για το καγιάκ, όπως το Άνορακ – αδιάβροχο, κατασκευασμένο από εντόσθια πουλιού – και μια «ποδιά» που άφηνε εκτεθειμένο μόνο το πρόσωπο του κωπηλάτη. Είχαν μάλιστα επινοήσει και την τεχνική του ρολ (που πήρε και τ' όνομά τους) ώστε αν το καγιάκ αναποδογύριζε, να το επαναφέρουν άμεσα με την συντονισμένη κίνηση κουπιού και σώματος, μια και το κολύμπι στο παγωμένο νερό, δεν τους άφηνε περιθώρια για άλλη επιλογή. Ένας ιεραπόστολος μάλιστα, το 1765, περιέγραφε 10 διαφορετικές τεχνικές ρολ που χρησιμοποιούσαν οι εσκιμώοι, τόσο με το κουπί, όσο και με τα χέρια αλλά και το καμάκι τους.

Ο πρόγονος ωστόσο των σημερινών τουριστικών καγιάκ, θεωρείται το Rob Roy, που κατασκεύασε ο σκωτσέζος John McGregor το 1865 (φωτό αριστερά). Βασισμένο σε εικόνες από το αυθεντικό καγιάκ ενός εσκιμώου, που έφτασε στα βόρεια της Σκωτίας και νίκησε σε κωπηλατικό αγώνα, μια λέμβο 6 ατόμων, ο McGregor εντυπωσίασε τον κόσμο όλο ξεκινώντας ένα μεγάλο ταξίδι μέχρι τις εκβολές του Τάμεση και το Λονδίνο. Συνεχίζοντας, πέρασε στην Γαλλία όπου ακολουθώντας τα μεγαλύτερα ποτάμια έφτασε στο Παρίσι, αλλά και άλλες μεγάλες πόλεις. Το μικρό ξύλινο καγιάκ των 4.5 μέτρων μήκους και 30 κιλών βάρους, μεταφέροντας προμήθειες αρκετών ημερών, έφτασε μέχρι την Βόρεια Αφρική και το Νείλο, αλλά και τις χώρες της Βαλτικής και τη Ρωσία, ενώ ο McGregor έγινε ο πρώτος καγιάκερ-ταξιδευτής που ξεκίνησε να γνωρίσει διαφορετικά μέρη, λαούς και πολιτισμούς, γράφοντας για τις εμπειρίες του σε εφημερίδας και βιβλία.

To διασημότερο απ'ο αυτά, το κλασσικό: "1000 μίλια σε ποτάμια και λίμνες της Ευρώπης, με το Rob Roy", ενέπνευσε πολλούς νέους και σύντομα (1873), ιδρυόταν στο Λονδίνο το πρώτο επίσημο καγιάκ κλαμπ, με την υποστήριξη μάλιστα της Βασίλισσας Βικτορίας. Το αντίστοιχο club στην Αμερική, δημιουργήθηκε το 1880, αλλά βασισμένο στο παραδοσιακό καναδικό κανόε.

Το 1885, ο Νορβηγός εξερευνητής, Νάνσεν, χρησιμοποίησε καγιάκ στην αποστολή του στο Βόρειο Πόλο, ενώ το 1900, ένας Γερμανός σπουδαστής της Αρχιτεκτονικής, σχεδίασε το πρώτο πτυσσόμενο καγιάκ από καμβά, του οποίου την πατέντα αγόρασε ο ράφτης Κλέπερ, βγάζοντας πρώτος αυτό το ελαφρύ και ευκολομεταφερόμενο καγιάκ σε μαζική παραγωγή, κάνοντάς το πολύ δημοφιλές και στη Γερμανία (φωτό αριστερά).

Το 1904 οι αδελφοί Monneret έκαναν τις πρώτες εισαγωγές κανόε απ' την Αμερική και ο ανταγωνισμός με τα καγιάκ ξεκίνησε. Το 1909 έγινε η πρώτη διάσχιση της Μάγχης με το καγιάκ, ενώ το 1927 ο Βιεννέζος Pawlatta, απλοποίησε και τελειοποίησε την τεχνική του ρολ, μετά από νεότερες παρατηρήσεις του εξερευνητού Νάνσεν, δίνοντας πλέον άλλη ψυχολογία στους επίδοξους καγιάκερς και εκ νέου ώθηση στο άθλημα. Το 1936 τέλος, το καγιάκ εδραιώθηκε, μπαίνοντας στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών αγώνων του Μονάχου.

Τα καγιάκ από καμβά του Klepper κατασκευαζόντουσαν συνεχώς για 50 χρόνια, μέχρι που το 1959, ο Σλοβένος αθλητής Anton Prijon (φωτό αριστερά) παρουσίασε ένα νέο τύπο σκάφους για καταβάσεις ποταμών, το πρώτο κουπί με οβάλ παλάμη και την πρώτη νεοπρέν φούστα. Μερικά χρόνια αργότερα η εταιρεία Prijon στη Γερμανία παρουσίαζε τα ειδικά μοντέλα της τόσο για αγώνες, όσο και αποστολές αλλά και για τα άγρια νερά των ποταμών.

Το 1971 ο Tom Derrer ιδρύει στο Κολοράντο των ΗΠΑ την Eddyline, τερματίζοντας το μονοπώλιο της Prijon. Τα σκάφη πλέον γίνονται από πλαστικό και υαλονήματα (fiberglass). Η δυνατότητα του να επισκευάζεις απλά και μόνος σου το σκάφος, δίνει ώθηση για μεγαλύτερα ταξίδια. Βλέπουμε τις πρώτες καταβάσεις σε μεγάλα ποτάμια, με τον Walt Blackadar στη Βόρειο Αμερική το 71, αλλά και τις μεγάλες θαλασσινές διασχίσεις, με τον Βρετανό Frank Goodman να σχεδιάζει ένα νέο τύπο σκάφους, το Nordkapp, με το οποίο γίνεται ο πρώτος περίπλους του ακρωτηρίου Horn, το 1977 (Για αυτή τη διάσχιση όπως και για τις νεώτερες διασχίσεις με θαλάσσιο καγιάκ, θα μιλήσουμε στην επόμενη δημοσίευση στο Καγιακολόγιο). Το 81 έρχεται και το τέλος των σκαφών από fiberglass, με τον Prijon να επανέρχεται με το πρώτο καλούπι κατασκευής σκαφών από πλαστικό υψηλής αντοχής, μέθοδο που κυριαρχεί μέχρι και σήμερα.

Τα διάφορα είδη Sea Kayak

Στις μέρες μας, πληθώρα σχεδίων και υλικών δίνουν εξειδικευμένα σκάφη για κάθε διαφορετική χρήση και συνθήκες, Το σκληρό πλαστικό υπερισχύει αλλά και τα φουσκωτά καγιάκ και βάρκες έχουν πλέον κάνει την εμφάνισή τους, κρατώντας ένα μεγάλο μερίδιο στο χώρο κυρίως των ποταμών.

Καγιάκ για θαλάσσιες διασχίσεις (Sea kayak)

Το καγιάκ για θαλάσσιες διασχίσεις είναι ο κοντινότερος απόγονος του πρώτου καγιάκ των Εσκιμώων Ινουιτ. Στενό και μακρύ, κλειστό από πάνω, με τον καγιάκερ να κλείνεται στεγανά μέσα στο σκάφος με την ελαστική ποδιά που εφαρμόζει γύρω από το καμπύλο άνοιγμα. Έχει μεγάλη ταχύτητα και ταξιδεύει άνετα κόντρα στο κύμα και τον καιρό. Έχει στεγανούς χώρους εμπρός και πίσω για αποθήκευση εφοδίων για το ταξίδι και είναι γενικότερα το καταλληλότερο μέσο για να διανύουμε μεγάλες αποστάσεις.

Η ταχύτητα όμως κι η ευελιξία που προσφέρει ο σχεδιασμός του, απαιτεί και μεγαλύτερη ισορροπία, κάνοντας την κωπηλασία πιο τεχνική και για κάποιους, πιο ελκυστική. Η τεχνική του ρολ - της επαναφοράς δηλαδή του σκάφους, μετά από ένα αναποδογύρισμα, στην αρχική του θέση, χρησιμοποιώντας μόνο το κουπί και την κίνηση της μέσης μας, είναι κάτι που πρέπει να το γνωρίζουμε καλά.


Καγιάκ για πλεύσεις κοντά σε ακτές και πιο ήρεμα νερά (Sit on top)

Για όσους όμως δεν σκοπεύουν να διασχίσουν θάλασσες κι ωκεανούς, αλλά ενδιαφέρονται περισσότερο για ήρεμες βόλτες κόστα κόστα, δεν τα πάνε καλά με την ισορροπία και τις απαιτητικές κουπιές, αλλά και τους προβληματίζειμε η προοπτική ενός αναποδογυρίσματος, η λύση βρίσκεται στα καγιάκ ανοικτού τύπου. Εδώ δεν χρειάζεται ο κωπηλάτης να "κλειστεί" μέσα στο σκάφος - απλά κάθεται πάνω στο κατά πολύ πλατύτερο και ευρύχωρο ανοικτό κατάστρωμα και απολαμβάνει μάλιστα κι ένα ομοιόμορφο μαύρισμα... Χαλαρά!

Καγιάκ για παιχνίδι στα κύματα (Kayak surf)


Το kayak-surf είναι περισσότερο μια παραλλαγή του καγιάκ ποταμού, επηρεασμένη από το surf στη θάλασσα. Το σκάφος μοιάζει πολύ με αυτό του καγιάκ ποταμού, αλλά είναι ειδικά σχεδιασμένο για παιχνίδι στα κύματα τόσο της θάλασσας όσο και σε κάποια μεγάλα κύματα του ποταμού. Όπως και στο καγιάκ, ο κωπηλάτης είναι μέσα στο σκάφος και εδώ, λόγω της δυναμικότητας των κυμάτων και του ρηχού βυθού, το ρολ μας πρέπει να είναι "ακαριαίο"



Πρωτότυπο άρθρο: Το καγιάκ της θάλασσας - Σύντομο ιστορικό. Νίκος Μαυρής για το teamadara.com (2005).

Στο επόμενο post: Το Sea Kayaking στην Ελλάδα