Καλοκαίρι και στο Καγιακολόγιο ξεκινάμε ένα αφιέρωμα στο
Sea Kayaking. Καγιάκ Θαλάσσης λοιπόν κι ας μάθουμε μερικά πράγματα για την
ιστορία του, που ξεκινά απ' τους Εσκιμώους.
Το καγιάκ είναι ίσως από τα παλαιότερα πλεούμενα που χρησιμοποιείται ακόμη, μια και που από ευρήματα πιθανολογείται πως χρησιμοποιούταν και πριν από 3000 χρόνια. Ήταν το σκάφος που χρησιμοποιούσαν για το κυνήγι – και κατόπιν για τις μετακινήσεις τους – οι Εσκιμώοι του αρκτικού κύκλου (Αλεούτιοι της Αλάσκα, Ινουιτ του Καναδά, Νορς της Γροιλανδίας, Λάπωνες της Βόρειας Ευρώπης, Κόρυακ και Τσούκτσι της Σιβηρίας).
Η λέξη καγιάκ σημαίνει το σκάφος του κυνηγού ή η εξάρτηση για το νερό και γι αυτό και κατασκευαζόταν όπως ένα κοστούμι, ακριβώς στα μέτρα του αναβάτη-κυνηγού. Όταν ο μικρός εσκιμώος έφτανε στην ηλικία να κυνηγήσει και να οδηγήσει ένα καγιάκ, τότε όλη η οικογένεια μαζί, σαν σε τελετουργικό, θα κατασκεύαζε το καγιάκ του.
Οι εσκιμώοι είχαν εξελίξει κάποια ειδικά ρούχα για το καγιάκ, όπως το Άνορακ – αδιάβροχο, κατασκευασμένο από εντόσθια πουλιού – και μια «ποδιά» που άφηνε εκτεθειμένο μόνο το πρόσωπο του κωπηλάτη. Είχαν μάλιστα επινοήσει και την τεχνική του ρολ (που πήρε και τ' όνομά τους) ώστε αν το καγιάκ αναποδογύριζε, να το επαναφέρουν άμεσα με την συντονισμένη κίνηση κουπιού και σώματος, μια και το κολύμπι στο παγωμένο νερό, δεν τους άφηνε περιθώρια για άλλη επιλογή. Ένας ιεραπόστολος μάλιστα, το 1765, περιέγραφε 10 διαφορετικές τεχνικές ρολ που χρησιμοποιούσαν οι εσκιμώοι, τόσο με το κουπί, όσο και με τα χέρια αλλά και το καμάκι τους.
Ο πρόγονος ωστόσο των σημερινών τουριστικών καγιάκ, θεωρείται το Rob Roy, που κατασκεύασε ο σκωτσέζος John McGregor το 1865 (φωτό αριστερά). Βασισμένο σε εικόνες από το αυθεντικό καγιάκ ενός εσκιμώου, που έφτασε στα βόρεια της Σκωτίας και νίκησε σε κωπηλατικό αγώνα, μια λέμβο 6 ατόμων, ο McGregor εντυπωσίασε τον κόσμο όλο ξεκινώντας ένα μεγάλο ταξίδι μέχρι τις εκβολές του Τάμεση και το Λονδίνο. Συνεχίζοντας, πέρασε στην Γαλλία όπου ακολουθώντας τα μεγαλύτερα ποτάμια έφτασε στο Παρίσι, αλλά και άλλες μεγάλες πόλεις. Το μικρό ξύλινο καγιάκ των 4.5 μέτρων μήκους και 30 κιλών βάρους, μεταφέροντας προμήθειες αρκετών ημερών, έφτασε μέχρι την Βόρεια Αφρική και το Νείλο, αλλά και τις χώρες της Βαλτικής και τη Ρωσία, ενώ ο McGregor έγινε ο πρώτος καγιάκερ-ταξιδευτής που ξεκίνησε να γνωρίσει διαφορετικά μέρη, λαούς και πολιτισμούς, γράφοντας για τις εμπειρίες του σε εφημερίδας και βιβλία.
To διασημότερο απ'ο αυτά, το κλασσικό: "1000 μίλια σε ποτάμια και λίμνες της Ευρώπης, με το Rob Roy", ενέπνευσε πολλούς νέους και σύντομα (1873), ιδρυόταν στο Λονδίνο το πρώτο επίσημο καγιάκ κλαμπ, με την υποστήριξη μάλιστα της Βασίλισσας Βικτορίας. Το αντίστοιχο club στην Αμερική, δημιουργήθηκε το 1880, αλλά βασισμένο στο παραδοσιακό καναδικό κανόε.
Το 1885, ο Νορβηγός εξερευνητής, Νάνσεν, χρησιμοποίησε καγιάκ στην αποστολή του στο Βόρειο Πόλο, ενώ το 1900, ένας Γερμανός σπουδαστής της Αρχιτεκτονικής, σχεδίασε το πρώτο πτυσσόμενο καγιάκ από καμβά, του οποίου την πατέντα αγόρασε ο ράφτης Κλέπερ, βγάζοντας πρώτος αυτό το ελαφρύ και ευκολομεταφερόμενο καγιάκ σε μαζική παραγωγή, κάνοντάς το πολύ δημοφιλές και στη Γερμανία (φωτό αριστερά).
Το 1904 οι αδελφοί Monneret έκαναν τις πρώτες εισαγωγές κανόε απ' την Αμερική και ο ανταγωνισμός με τα καγιάκ ξεκίνησε. Το 1909 έγινε η πρώτη διάσχιση της Μάγχης με το καγιάκ, ενώ το 1927 ο Βιεννέζος Pawlatta, απλοποίησε και τελειοποίησε την τεχνική του ρολ, μετά από νεότερες παρατηρήσεις του εξερευνητού Νάνσεν, δίνοντας πλέον άλλη ψυχολογία στους επίδοξους καγιάκερς και εκ νέου ώθηση στο άθλημα. Το 1936 τέλος, το καγιάκ εδραιώθηκε, μπαίνοντας στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών αγώνων του Μονάχου.
Τα καγιάκ από καμβά του Klepper κατασκευαζόντουσαν συνεχώς για 50 χρόνια, μέχρι που το 1959, ο Σλοβένος αθλητής Anton Prijon (φωτό αριστερά) παρουσίασε ένα νέο τύπο σκάφους για καταβάσεις ποταμών, το πρώτο κουπί με οβάλ παλάμη και την πρώτη νεοπρέν φούστα. Μερικά χρόνια αργότερα η εταιρεία Prijon στη Γερμανία παρουσίαζε τα ειδικά μοντέλα της τόσο για αγώνες, όσο και αποστολές αλλά και για τα άγρια νερά των ποταμών.
Το 1971 ο Tom Derrer ιδρύει στο Κολοράντο των ΗΠΑ την Eddyline, τερματίζοντας το μονοπώλιο της Prijon. Τα σκάφη πλέον γίνονται από πλαστικό και υαλονήματα (fiberglass). Η δυνατότητα του να επισκευάζεις απλά και μόνος σου το σκάφος, δίνει ώθηση για μεγαλύτερα ταξίδια. Βλέπουμε τις πρώτες καταβάσεις σε μεγάλα ποτάμια, με τον Walt Blackadar στη Βόρειο Αμερική το 71, αλλά και τις μεγάλες θαλασσινές διασχίσεις, με τον Βρετανό Frank Goodman να σχεδιάζει ένα νέο τύπο σκάφους, το Nordkapp, με το οποίο γίνεται ο πρώτος περίπλους του ακρωτηρίου Horn, το 1977 (Για αυτή τη διάσχιση όπως και για τις νεώτερες διασχίσεις με θαλάσσιο καγιάκ, θα μιλήσουμε στην επόμενη δημοσίευση στο Καγιακολόγιο). Το 81 έρχεται και το τέλος των σκαφών από fiberglass, με τον Prijon να επανέρχεται με το πρώτο καλούπι κατασκευής σκαφών από πλαστικό υψηλής αντοχής, μέθοδο που κυριαρχεί μέχρι και σήμερα.
Τα διάφορα είδη Sea Kayak
Στις μέρες μας, πληθώρα σχεδίων και υλικών δίνουν εξειδικευμένα σκάφη για κάθε διαφορετική χρήση και συνθήκες, Το σκληρό πλαστικό υπερισχύει αλλά και τα φουσκωτά καγιάκ και βάρκες έχουν πλέον κάνει την εμφάνισή τους, κρατώντας ένα μεγάλο μερίδιο στο χώρο κυρίως των ποταμών.
Καγιάκ για θαλάσσιες διασχίσεις (Sea kayak)
Το καγιάκ για θαλάσσιες διασχίσεις είναι ο κοντινότερος απόγονος του πρώτου καγιάκ των Εσκιμώων Ινουιτ. Στενό και μακρύ, κλειστό από πάνω, με τον καγιάκερ να κλείνεται στεγανά μέσα στο σκάφος με την ελαστική ποδιά που εφαρμόζει γύρω από το καμπύλο άνοιγμα. Έχει μεγάλη ταχύτητα και ταξιδεύει άνετα κόντρα στο κύμα και τον καιρό. Έχει στεγανούς χώρους εμπρός και πίσω για αποθήκευση εφοδίων για το ταξίδι και είναι γενικότερα το καταλληλότερο μέσο για να διανύουμε μεγάλες αποστάσεις.
Η ταχύτητα όμως κι η ευελιξία που προσφέρει ο σχεδιασμός του, απαιτεί και μεγαλύτερη ισορροπία, κάνοντας την κωπηλασία πιο τεχνική και για κάποιους, πιο ελκυστική. Η τεχνική του ρολ - της επαναφοράς δηλαδή του σκάφους, μετά από ένα αναποδογύρισμα, στην αρχική του θέση, χρησιμοποιώντας μόνο το κουπί και την κίνηση της μέσης μας, είναι κάτι που πρέπει να το γνωρίζουμε καλά.
Καγιάκ για πλεύσεις κοντά σε ακτές και πιο ήρεμα νερά (Sit on top)
Για όσους όμως δεν σκοπεύουν να διασχίσουν θάλασσες κι ωκεανούς, αλλά ενδιαφέρονται περισσότερο για ήρεμες βόλτες κόστα κόστα, δεν τα πάνε καλά με την ισορροπία και τις απαιτητικές κουπιές, αλλά και τους προβληματίζειμε η προοπτική ενός αναποδογυρίσματος, η λύση βρίσκεται στα καγιάκ ανοικτού τύπου. Εδώ δεν χρειάζεται ο κωπηλάτης να "κλειστεί" μέσα στο σκάφος - απλά κάθεται πάνω στο κατά πολύ πλατύτερο και ευρύχωρο ανοικτό κατάστρωμα και απολαμβάνει μάλιστα κι ένα ομοιόμορφο μαύρισμα... Χαλαρά!
Καγιάκ για παιχνίδι στα κύματα (Kayak surf)
Το kayak-surf είναι περισσότερο μια παραλλαγή του καγιάκ ποταμού, επηρεασμένη από το surf στη θάλασσα. Το σκάφος μοιάζει πολύ με αυτό του καγιάκ ποταμού, αλλά είναι ειδικά σχεδιασμένο για παιχνίδι στα κύματα τόσο της θάλασσας όσο και σε κάποια μεγάλα κύματα του ποταμού. Όπως και στο καγιάκ, ο κωπηλάτης είναι μέσα στο σκάφος και εδώ, λόγω της δυναμικότητας των κυμάτων και του ρηχού βυθού, το ρολ μας πρέπει να είναι "ακαριαίο"
Πρωτότυπο άρθρο: Το καγιάκ της θάλασσας - Σύντομο ιστορικό. Νίκος Μαυρής για το teamadara.com (2005).
Στο επόμενο post: Το Sea Kayaking στην Ελλάδα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου